Genre(s)
1 januari 2023. Voor wie dacht dat dit het begin van een nieuwjaarsbrief was, zullen de volgende minuten wellicht een ontgoocheling zijn. De fans van het Noorse duo Dødsmaskin daarentegen zullen van deze tijd dankbaar gebruik maken om even te kunnen ontsnappen aan de obligatoire bezoekjes dezer dagen.
De Noren Peter Vindel en Kjetil Ottersen staken eind 2014 de creatieve hoofden bij elkaar, wat resulteerde in een dark ambient - experimental - death industrial project, dat de naam Dødsmaskin (dodenmasker) meekreeg. In 2017 verscheen hun eerste album, Fullstendig Brent. Een jaar later volgden de albums Fiende en Ingenting en in 2019 Ødelagt. In 2020 kwam Verdenssmerte ter wereld en wie goed kan tellen, weet dat het volgende album nummer zes is. Dit werd eind november 2022 uitgebracht bij het Amerikaanse label Malignant Records (waar onder meer ook onze eigen Ashtoreth ondergebracht is) en kreeg de titel Herremoral / Slavemoral mee. De titel verraadt dat het hier om een dubbelalbum gaat. Wie bekend is met eerder werk van het duo, kan dit ook afleiden uit het aantal tracks dat het album telt: tien, waar hun voorgangers het steeds met vijf of zes tracks moesten stellen.
De reden waarom deze keer voor een dubbelalbum gekozen werd, is vrij eenvoudig. Herremoral / Slavemoral handelt namelijk over de moraalfilosofische begrippen heren- en slavenmoraal die door de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche bedacht zijn. Nietzsche, die zichzelf de filosoof met de hamer noemde omwille van zijn radicale houding tegenover de gangbare ideeën halverwege de negentiende eeuw, werd door zijn tegenstanders vooral gezien als de vertegenwoordiger van het nihilisme. Een stempel die hij vooral kreeg door zijn bekendste uitspraak ‘Gott ist Tot’.
De herenmoraal bestond volgens Nietzsche in het oude Griekenland en in het Romeinse Rijk uit de drie enige deugden van toen: assertiviteit, trots en adellijkheid. Diegenen die leefden naar deze deugden, namen zichzelf als maatstaf voor de morele oordelen die ze maakten. Hierdoor werd de herenmoraal de oervorm van alle andere soorten moraal en gangbaar in de heersende klassen van de maatschappij. Nietzsche plaatste tegenover de herenmoraal de slavenmoraal. De lagere klassen voelden zich immers benadeeld door de hogere klassen en keerden zich hier volledig van af. Alles wat goed was volgens de herenmoraal, was slecht volgens de slavenmoraal en omgekeerd. De maatstaf werd hier bepaald door het gemiddelde, en niet door overheersende klassen.
Deze denkbeelden krijgen muzikaal en visueel vorm op het album Herremoral / Slavemoral. De albumhoes springt als eerste visuele aspect in het oog. De woorden Herre en Slave staan onder elkaar, zelfde lettertype, zelfde lettergrootte. Herre boven Slave, onlosmakelijk met elkaar verbonden.
De tracklist van Herremoral bestaat uit vijf nummers, die op hun beurt onderverdeeld zijn in twee delen. Trusselbilde, Døpt I Bensin, Renset Med Ild en Imperium vormen het eerste deel, Målet Helliger Middelet en Virkeligheten het tweede. De vertalingen van deze titels passen voor mij mooi in het denkbeeld van de herenmoraal. Het geeft een bedreigend beeld (Trusselbilde) voor de slavenmoraal en kan zo een machtig imperium uitbouwen. Voor de heersende klasse werd dit de realiteit (Virkeligheten), waarbij het doel de middelen heiligt (Målet Helliger Middelet).
De tracklist van Slavemoral bestaat eveneens uit vijf nummers, eveneens onderverdeeld in twee delen. Op deze manier wordt duidelijk dat de slavenmoraal de exacte tegenhanger is van de herenmoraal en beide niet los van elkaar kunnen bestaan. Het drieluik Selvmordsetikk, Offerkultur en Fordømte Svin! wordt gevolgd door de songs Dere Er Ikke Lenger Ønsket Her en Fiksjonen.
De slavenmoraal krijgt hier vorm en wordt mondig. De onderdrukking uit zich in zelfmoord ethiek (Selvmordsetikk) en creëert op deze manier een cultuur van slachtoffers (Offerkultur). De overheersers van de herenmoraal worden als verdomde zwijnen (Fordømte Svin!) aanzien. Duidelijk wordt dat zij niet langer gewenst zijn in deze maatschappij (Dere Er Ikke Lenger Ønsket Her) en dat zij in een maatschappij leven die volledig draait rond fictie (Fiksjonen).
Muzikaal is dit dubbelalbum een pareltje, zonder meer. Voor wie de gedachtegang achter beide moralen in het achterhoofd houdt, is dit een album waarbij bij iedere luisterbeurt opnieuw een nieuwe laag naar boven komt. Wie het niet zo begrepen heeft op Nietzsche zijn theorie, zal evengoed de vingers aflikken bij dit meesterwerk. De dreigende beat waarmee het album start, maakt langzaamaan plaats voor atmosferische drone, afgewisseld met harde agressiviteit die zich vooral uit in noise en al dan niet vervormde mechanische geluiden. Het tempo gaat keer op keer de hoogte in en stuurt je genadeloos richting dansvloer. Tip van de dag: beluister de tracks Selvmordsetikk en Offerkultur met een hoofdtelefoon. Je zal merken dat deze songs er echt wel uitspringen qua special effects. Ik kreeg althans het gevoel in het midden van een ruïne rond te lopen en voortgestuwd te worden door echo’s uit het verleden.