De ketters van het Vlaamse platteland, hun lied is uitgezongen, althans live op een podium ergens ten velde, maar hun muziek komt nog eens als een splinterbommetje samengeperst op een fysieke drager die moeiteloos Poetin de ‘schijterij’ zou bezorgen en uit wanhoop tot overgave dwingen, met een linkse directe binnen. De Brassers zijn geschiedenis maar hebben ook de toekomst! Deze cd / vinyl is een live registratie van hun afscheidsconcert dat de heren ten beste gaven op 19 januari laatstleden in de Brusselse AB.

De Brassers kenden hun hoogdagen in de jaren 80, tijdens de naweeën van de punk, en ploegden de hypocrisie uit de verzuurde Hamontse grond met en passant hun naam in 'sierletters' op de gevel van de Hamontse kerk. Ere wie ere toekomt. Hun naam dankte het clubje aan de keet die ze toen schopten, ‘brassen’ (of lol maken en zuipen) dus. Het werd hun geuzennaam. “En Toen Was Er Niets Meer” is wellicht één van de grootste cult singels ooit door een Belgische band gemaakt, een song waardoorheen de punkgeest zindert maar waarin evenzeer de ‘koud golvende’ existentiële oerschreeuw doorklinkt. Geniaal in zijn eenvoud. Geniaal in zijn gebalde tekst die zowat het tijdsbeeld van de premature jaren 80 scherp samenvat.  

Maar de Brassers zijn (ik weiger in de verleden tijd te spreken) veel meer dan dat. In 1982 leek er vroegtijdig een einde te komen aan de muziekstorm die De Brassers waren, maar de groep bleef altijd, hetzij met lange pauzes, actief. In 2005 verscheen zelfs nieuw materiaal op de ep “Slijk”, waarna een aantal compilaties verschenen die De Brassers weer op het live spoor zetten. Toen bleek wat iedereen eigenlijk al wist, De Brassers zijn ‘legend’ en niet alleen in hun oerconservatieve thuisbasis Hamont-Achel waar ze in de jaren 80 aanvankelijk aan de schandpaal werden genageld en nu de heldenstatus hebben bereikt. Anders hadden u en ik ook ongetwijfeld nooit van dit Limburgse verloren gat gehoord.

Eén en ander werd in 2012 samengevat in een schitterende en dus ‘must see’ documentaire van Jan Weynants (zie clip hieronder). De De Brassers trein was opnieuw vertrokken. Er volgden nog wat releases, onder andere het in 2020 verschenen “Alternative News” (live op Breaking Barriers) en een fotoboek. Tot begin 2024 dus, toen werd het eindstation bereikt omwille van de gezondheid van bassist Marc Haesendonckx. Het ondertussen geheractiveerde Antler Records rook zijn kans en tekende de groep prompt om dit historische moment voor de geschiedenis vast te leggen in “De Brassers - Tomorrow Never Ends - Live At Ancienne Belgique”, een dubbele vinyl, of gelimiteerde cd indien u niet over een nikkelbak beschikt, waarop De Brassers 17 keer uw trommelvlies vervaarlijk doen trillen.

Ik overloop samen met u even snel de tracklist. Openen doen we, volgens mij niet zo toevallig, met “They Wanted Us Away” een ode met een knipoog aan hun thuisbasis en zo passeren “Rise And Fall”, “Sick In Your Mind” en het Nederlandstalige “Twijfels” en “Pijn” de revue op de A kant. Ik geef toe,  De Brassers vind ik nog altijd op hun sterkst in de ‘moerstaal’. Strak, rauw, doorleefd en met het mes tussen de tanden. Uiteraard zijn er ook covers, want ook dat waren en zijn De Brassers. Zo piepen “Naïef” met Sietse Willems (Meltheads) en “Lowdown” (Wire) op de B-kant in een geestdriftige De Brassers versie door de boxen.

De Brassers waren “Bad Company” maar dan in de zin van ‘toffe bende’ en elke nacht was hun nacht zoals op “My Night” mag blijken. Een gelaagde spanning, zo scherp dat uw broodje al is gesneden vooraleer het is gebakken. Het publiek uit de bol en toch is er even de stilte bij de song “O Brother”, opgedragen aan medeoprichter en drummer Eric Poukens, broer van zanger Marc, die in 2012 op 53-jarige leeftijd uit het leven stapte. “The Scream” is een beetje als de stilte voor de storm, de oerschreeuw moet nog komen maar wordt onheilspellend aangekondigd in ‘Goes Like This”, waarna Roxy Music er moet aan geloven met De Brassers cover van “If There Is Something”. Op de verrassing spelen heet dat dan. Bryan Ferry door de mond van Marc Poukens zijn harde noten om kraken.

En nu we toch bezig zijn, moeten de Brassers die avond hebben gedacht, gooien we er nog een keer ”Nasty Little Lonely” van de industrial postpunk outfit Alternative TV bovenop. Zo moeten de ondertussen 'heren' Brassers zich ook vaak hebben gevoeld daar in die beginjaren 80, “Nasty Little Lonely”. Over goede smaak valt niet te twisten. Stijn Meuris mag opdraven om zijn gebalde Gruppenbild jeugd te herbeleven in de hit “Kontrole”, om nadien alle ‘kontrole’ en het noorden als een knaapje te verliezen.  En toen, ja toen ... de knaller die tot aan het einde der tijden als synoniem voor De  Brassers zal worden gebruikt “En Toen Was Er Niets Meer”. Was er dan ooit iets tevoren?  Het nummer mocht live zelfs nog langer duren, of blijven duren. Anno 2024  nog altijd even onweerstaanbaar als toen het in 1980 voor het eerst spontaan voor zure melk zorgde bij de vrouwelijke veestapel in Hamont. Bangelijk. En dan “Eruit”, de cirkel is rond, “They Wanted Us Away” maar niet zonder dat De Brassers en niemand anders zelf kiezen om het podium te verlaten.

Deze dubbel vinyl is een herbeleving van een hoogtepunt, van de magie van de jaren 80, de punkschreeuw en de crisis van de jaren 80 die De Brassers mede door de impact van een groep als Joy Division als de meest stijlvolle aller stoorzenders (om eens de woorden van een andere recensent en generatiegenoot van de Brassers te gebruiken) perfect wisten te verpakken. Deze parel, een stuk cultureel Belgisch erfgoed valt heden te bestellen (klik hier) en gaat snel. Wees er dus op tijd bij om dit cult hebbeding, een getuige van de rebellerende ziel (en daar zijn er zeker vandaag veel te weinig van) tot het uwe te maken. Essentieel en vooral hulde!

De Brassers