Breaking Barriers, het festival in Leuven dat ons er jaarlijks aan wil herinneren dat punk niet dood is, nodigt dit jaar niet alleen punkpioniers als Steve Ignorant en UK Subs uit, maar ook een cultband uit Frankrijk, of moeten we Bretagne zeggen? Les Ramoneurs de Menhirs zijn via hun gitarist verbonden aan die andere Franse cultgroep, Bérurier Noir, en baren opzien met hun originele mix van punk en folk. Breaking Barriers opperhoofd Malcolm Nix vroeg de groep uit over hun muziek en hun idealen.
Les Ramoneurs de Menhirs zijn een zeer bekende band in de alternatieve scene, maar bijna uitsluitend in de Franstalige wereld. Dat is een beetje verrassend, want jullie zingen niet eens in het Frans, maar in het Bretons. Waarom hebben jullie gekozen voor een taal die de meeste mensen niet spreken?
Onze nummers zijn niet alleen in het Bretons. Er zijn een paar nummers in het Frans, juist opdat Franstaligen de geest van de band kunnen begrijpen. We coveren ook traditionele punkrock in de oorspronkelijke taal, meestal in het Engels.
Zingen in het Bretons is een vorm van cultureel verzet. Wij zijn voor diversiteit op alle niveaus.
Af en toe spelen jullie in België, maar niet heel vaak. Zijn er andere landen of regio’s buiten Frankrijk waar jullie succes hebben?
We spelen overal waar Bretons en Punx zijn. In Franstalige landen zoals Quebec, Zwitserland en België, maar ook in heel Europa.
Succes is natuurlijk een discutabel concept. Voor sommigen is het een bankrekening vol miljoenen, voor anderen is het de aanbidding van jonge fans of, in onze gedigitaliseerde tijd het aantal klikken op Instagram. Wat is het doel dat Les Ramoneurs willen bereiken? Op welke momenten heb je het gevoel dat je daadwerkelijk iets hebt bereikt?
We houden inderdaad niet zo van de uitdrukking ‘succesvol zijn’. Voor ons, als muzikanten, is het onze rol om de stam te verenigen. Onze concerten zijn ceremonies waar mensen verenigd worden met hun verschillen. Het is een mooie demonstratie tegen het eenzijdige denken en de terugtrekking tot zichzelf die het fascisme vertegenwoordigt. Families samenbrengen rond waarden als delen, solidariteit, gezelligheid en samenleven wordt bereikt bij elk van onze concerten.
Het is altijd moeilijk om een doel te bereiken zonder de hulp van andere mensen. Beschouwen jullie jezelf als onderdeel van een grotere scene? En hoe zouden jullie deze scene willen omschrijven?
Het is duidelijk dat kracht voortkomt uit eenheid. We maken deel uit van de traditionele Bretonse scene en de onafhankelijke en alternatieve punkrockscene. De kracht van de Ramoneurs de Menhirs is om families en jongeren te verenigen. Op onze concerten zijn er vaak vier generaties aanwezig, de jonge kinderen die we mee op het podium nemen, de oudere broers of zussen, de ouders en de grootouders. Dat is het concept van ‘de stam verenigen’. Samen zijn we dynamiet!
Jullie presenteren jezelf duidelijk als een Bretonse groep. Waar komt deze fascinatie voor de Keltische cultuur vandaan? Is het een reactie op bepaalde elementen van de Franse samenleving die jullie onverenigbaar achten met het leven in Bretagne?
Wij zijn inderdaad een Bretonse separatistische groep. Wij verwerpen de ‘Jacobijnse’ dictatuur van Frankrijk. Voor ons bestaat Frankrijk als zodanig niet. Wij verdedigen diversiteit, wat het complete tegenovergestelde is van het Jacobinisme, dat met geweld één cultuur voor iedereen oplegt. Frankrijk had een federatie moeten zijn die haar culturele diversiteit respecteert: Ch'ti, Elzasser, Occitaans, Catalaans, Corsicaans, Kanaks, Baskisch, Savoie, Gascon, Gironde, Vendée, Normandisch, Berry, Provençaals, Bourgondisch, Landes, Gallo en Bretons ... Bovendien heeft de matriarchale Keltische cultuur uiteraard niets te maken met de patriarchale cultuur van de Franken.
Tegenwoordig moeten we natuurlijk voorzichtig zijn met gedachten en woorden over volksidentiteit, want in veel regio’s zijn er nationalistische bewegingen met extreemrechtse ideeën, vooral in ons land België. Is de situatie anders in Bretagne?
In Bretagne behoort de traditie niet toe aan de nazionalisten. Wij laten onze muziek en dansen niet aan hen over. Wij geloven dat mensen die in harmonie met hun wortels leven, ook openstaan voor de wortels van anderen. Racisten zijn mensen zonder wortels die de wortels van anderen niet kunnen uitstaan.
Nationalisme is een zeer populair discours in de hedendaagse politiek. We hebben de resultaten van de Europese verkiezingen van 9 juni gezien. Begrijpen jullie het succes van extreemrechts? Waar komt deze frustratie, en de wens om een geromantiseerd verleden dat nooit echt heeft bestaan, vandaan?
Afgezien van inteelt heeft extreemrechts eigenlijk niets te bieden. Het succes van extreemrechts is te wijten aan de incompetentie van politieke partijen in het algemeen. Politici denken alleen aan hun persoonlijke belangen en hun carrièreplannen. Wij verdedigen het zelfbestuur van het volk voor een echt associatief en vrijwillig beleid, beheerd door collectieven en niet door leiders. Wij zingen voor een onafhankelijk, eerlijk, verenigd Bretagne, respectvol voor "Mamm Douar" (Moeder Aarde), libertair en divers.
Een ander element van jullie muziek is de verrassende keuze van instrumenten. Er is een gitaar, maar er zijn ook traditionele instrumenten en dan, om mensen nog meer in verwarring te brengen, gebruiken jullie ook elektronische ritmes. Hoe zijn jullie tot dit originele geluid gekomen?
Les Ramoneurs de Menhirs zijn een totale fusie tussen traditionele Bretonse muziek en punkrock. De voor de hand liggende link tussen de twee is de geest van insubordinatie. Originaliteit is het resultaat van de mix van de twee, wat een zeer mooie osmose genereert. Aan de ene kant hebben we Loran met zijn gitaar en zijn oude drumcomputer die in het Frans zingt, en aan de andere kant het historische kanaal met het paar sonneurs, bombardes en binioù en de liedjes in het Bretons. De originaliteit van een groep is essentieel. Een van de oerideeën van punkrock is non-conformisme.
De aanwezigheid van de drumcomputer brengt ons natuurlijk terug naar jullie verleden in Bérurier Noir. Wat is volgens jullie het grootste verschil tussen de punkscene van de jaren 80 en de hedendaagse scene?
Het verschil is duidelijk. De ruimtes van vrijheid smelten als de ijsschotsen.
Zie je een renaissance van punk- of anarchistische groepen in Frankrijk? Er zijn landen waar de scene opkomt, aangestuurd door een nieuwe golf van jonge antipatriarchalen. Zie jij deze mensen ook op de Ramoneurs-concerten?
Als de liedjes van groepen als Bérurier Noir nog steeds, of zelfs nog relevanter zijn, komt dat omdat we helaas volledig achteruitgaan. We zijn nog maar een handjevol over, maar we bestaan en we verzetten ons… De anarchisten.
Heb je tot slot nog advies voor jonge muzikanten of alternatieve groepen die niet jullie ervaring hebben en die nog moeten ontdekken hoe het werkt in de muziekwereld?
Steek het vuur van je passies aan, … het is aan de jeugd om de muziekwereld te creëren, niet aan de grote bedrijven … Lang leve vrije rock!
