Omdat we ons bij Dark Entries niet graag uitspreken over een bepaald virus dat het hele doen en laten van de samenleving in zijn greep houdt roepen wij 2020 volmondig uit als het jaar van Kregel.
Ze vieren dit jaar hun vierde verjaardag en zagen dit als het ideale moment om hun eerder opgenomen demo's voor het eerst op de grote wereld los te laten. Resultaat: dansbare new wave die met beide benen stevig in de jaren 80 geplant staat maar toch frisser dan ooit klinkt. En in het Nederlands!
Zanger Bart Timmermans kenden we reeds van Vandal X dat dit jaar eveneens aan de feesttafel mag zitten om 25 kaarsjes uit te blazen.
Stof genoeg voor een uitgebreid interview waarbij de ogenschijnlijk zeer kwade man zich ontpopte tot een goedlachse gesprekspartner boordevol sappige anekdotes.
DE: Hallo Bart, Kregel is voortgevloeid uit andere bands waarvan jij het bekendere gezicht bent. Doe het verhaal van jullie ontstaansgeschiedenis eens uit de doeken en stel ons eens voor aan de twee andere muzikanten die aan je zijde spelen?
BT: Jeroen ken ik al sinds mensenheugenis en Sven leerde ik kennen ergens 15 jaar geleden toen ze mij vroegen om in hun toenmalige band te komen bas spelen. Oorspronkelijk waren we een klassieke vijfmansband: 2 gitaren, drums, zang en bas. Deze “versie” van de band heette ‘Feetfetish’. Ik zou zeggen, zoek maar eens op, maar ik vrees dat je heel ver gaat moeten doorklikken voor je daadwerkelijk iets over de band vindt (lacht). Na een demo en een reeks optredens haakte de drummer af en gingen we met 4 verder onder de naam ‘SALK’. Eigenlijk met grotendeels dezelfde nummers maar de drummer werd vervangen door een drumcomputer. Hiermee maakten we de cd ‘Smetvrees’ in eigen beheer. Na weer een reeks optredens haakte de zanger af en waren we nog met 3... Dat is in ‘t kort de ontstaangeschiedenis van Kregel.
DE: Kregel viert dit jaar zijn vierde verjaardag: jullie brachten voor deze gelegenheid 4 EP’s uit, telkens met 4 nummers. Wat hebben jullie met het cijfer 4?
BT: (lacht) De 4 is eerder toevallig. Rond juli-augustus 2019 besloten we om de demo’s die we hadden “echt” te gaan opnemen, met het oog op het uitbrengen van een album. (samenzweerderig) Wie weet zelfs een dubbelaar... Dat hebben we in mijn zeer basic uitgeruste home studio gedaan. Uiteindelijk hadden we 16 tracks. In de winter van 2019-2020 werden deze nummers gemixt en gemastered door Alessio. Toen over de vorm van de release moest worden beslist (enkel, dubbel, cd, vinyl,...) kwam corona in het land en zijn we (vanop afstand) moeten gaan ‘improviseren’. We beslisten om de nummers ‘gespreid’ uit te brengen om zo veel mogelijk aandacht te genereren, en zo is dat idee rond ‘4’ ontstaan: 4 EP’s (voorlopig enkel digitaal verspreid), met telkens 4 nummers, gereleased in 4 opeenvolgende maanden... Luc van Wagonmaniac Music was enthousiast, en zo geschiedde...
DE: Met Vandal X kwamen jullie bij heel wat verschillende labels terecht, was er een speciale reden waarom die contracten afsprongen? Tegenwoordig hebben jullie onderdak gevonden bij Wagonmaniac, een samenwerking die spontaan tot kwam?
BT: (knikt) Haha, ja, we hebben hele reeks labels “versleten”, en neen, er is eigenlijk geen speciale reden. Soms was de samenwerking “op” en was het tijd voor iets anders, soms stopte een label, enzovoorts.
Maar achter elk label waar we ooit mee gewerkt hebben, zaten mensen die met dezelfde passie als dat wij muziek maken, die muziek uitbrengen en bands ondersteunen. En dat was/is voor ons de belangrijkste reden om met iemand samen te werken. Met Vandal X zitten we nu bij het Gentse Consouling en voor de digitale releases van het oudere materiaal bij Wagonmaniac, net zoals met Kregel. Idem hier: Luc van Wagonmaniac ken ik ook al een eeuwigheid en dat is ook iemand die de passie heeft en “blijft gaan” en zich blijft inzetten voor bands. Zwaar respect van onze kant!
DE: Met Kregel doe je het deze keer in het Nederlands. Een bewuste keuze of is dit eerder toevallig ontstaan?
BT: Dat is echt wel een bewuste keuze. De vorige zanger zong in het Nederlands, Engels, Frans en Duits. Toen we nog met z’n 3 over waren en aan het zoeken waren “wat gaan we nu doen” hebben we echt een “concept” afgesproken: het moest dansbare new wave zijn richting jaren 80 en het moest in het Nederlands zijn. Ik heb toen ook meteen de keuze gemaakt om zelf geen instrument meer te spelen, maar enkel te zingen, 2 dingen die ik nog nooit gedaan had en daarom wou proberen.
DE: Heb je ook het gevoel dat je wanneer je in je eigen taal zingt, je jezelf nog meer blootgeeft? Was dit een aanpassing, of ben je op dat vlak nogal exhibitionistisch van aard?
BT: Ja en neen eigenlijk. Ik denk dat ik me bij Flipo Mancini en ook bij Vandal X vaak veel “bloter” geef of gegeven heb. Feit is dat door het Nederlands de tekst natuurlijk veel directer binnenkomt. Bovendien: je geeft je alleen bloot wanneer je enkel autobiografisch schrijft. En feit is ook dat enkel de schrijver weet in welke nummers dat dit is (lacht mysterieus). Maar dat is iets wat me nu wel opvalt: sinds Kregel #3 met het nummer ‘Jalousia’ heb ik al een paar keer de vraag/opmerking gekregen “ben jij zo een jaloers persoon?”. Terwijl als je naar de teksten van Vandal X luistert, er regelmatig “doden” vallen, maar toch heeft niemand mij gevraagd of dat echt is (lacht breed). En voor de duidelijkheid: ik heb heel weinig last van jaloezie, dus die is niet autobiografisch (knipoogt).
DE: Kritisch gezien kunnen we stellen dat Kregel heel goed kan recycleren, maar toch bezitten jullie de gave om uit dit samenraapsel van wave, post punk en EBM iets af te leveren dat ontzettend fris klinkt. Is het hier de jarenlange ervaring die zich laat gelden of eerder een geheim ingrediënt dat bekomen wordt wanneer Kregel samenkomt?
BT: Fijn dat je het fris vindt klinken! Volgens mij is het net het omgekeerde van jarenlange ervaring. Door het zoeken naar ‘iets nieuws’ blijf je fris, denk ik. Ik kan niet drummen en ik speel toetsen met 2 vingers. Drums programmeren en synths en bassen inspelen is dus echt zoeken hoe het moet. En voor Jeroen en Sven denk ik hetzelfde: door die vaste drums en synths moeten zij ook anders spelen dan ze normaal zouden spelen. En dan zitten we eigenlijk in dezelfde vibe als de pioniersbands uit de jaren 80 die ook muziek maakten terwijl ze hun instrument nog aan het leren beheersen waren. Ik denk dat dat het “frisse” is. (schouderophalend) ‘t Is maar een theorie hé.
DE: Nederlandstalig, fris en retro tegelijk, goed in het oor liggend: daar moet de radio wel op springen, denk ik dan. Hoe zit met de airplay van Kregel?
BT: Ook fijn dat jij er zo over denkt, maar voorlopig heb ik onszelf nog niet op de radio gehoord. Wel in online radioprogramma’s. Radio Scorpio draait het ook regelmatig blijkbaar. De zomerhit van Radio 2 gaan we niet halen in elk geval denk ik en ook over de Lage Landen Lijst heb ik zo mijn twijfels (lacht).
DE: Mede verantwoordelijk voor dat frisse zijn de teksten: de ene keer klinken ze direct en to the point, maar het valt ook op dat jullie graag met dubbele bodems spelen waardoor ze vanuit verschillende standpunten te interpreteren zijn. Je bent ook heel erg sterk in sloganeske slagzinnen, is er een sterk kritisch schrijver aan jou verloren gegaan?
BT: Als je met een schrijver een “echte” schrijver van boeken enzo bedoelt: daar heb ik zelfs nog nooit over nagedacht en dat gaat mijn “kunde” ook ver te boven denk ik. Ik denk dat dat ook totaal andere dingen zijn, al zijn er uitzonderingen: Elvis Peeters van Aroma di Amore bijvoorbeeld: geweldige tekstschrijver die nu geweldige boeken schrijft.
DE: Op jullie derde EP toonden jullie een ander gezicht dan op de eerste twee. De maatschappijkritiek maakte plaats voor meer persoonlijke thema’s zoals heimwee naar de kindertijd (‘Safari’), ziekmakende jaloezie (het eerder aangehaalde ‘Jalousia’) en het ontroerende ‘Niemand’. Vooral dat laatste nummer spreekt erg tot de verbeelding. We vroegen ons dan ook af wat het verhaal is achter de persoon waarover dit nummer gaat.
BT: (in zijn nopjes) Fijn dat dat opvalt! De nummers staan niet chronologisch op de EP’s, we hebben ze bewust een beetje “per thema” gegroepeerd. ‘Niemand’ was één van de eerste nummers die we met drie maakten, en ik herinner me dat ik daar 2 versies met verschillende teksten van had. De alternatieve versie ging over dat niemand nog ver vooruit kijkt. En dan versie 2, de ‘Niemand’ die het nu geworden is. Ik herinner me ook dat ik het best spannend vond om te zien wat Jeroen en Sven van de tekst zouden vinden. Maar ze kozen meteen voor de “ontroerende” versie en dat opende dan ook weer nieuwe deuren. Dat gaf mij het “dat dat ook mag” (lacht). (mysterieus) Het verhaal of de persoon achter ‘Niemand’, dat weet alleen de schrijver net zoals of het over een bestaand persoon gaat of niet.
DE: Bij Vandal X ben je vooral kwaad, bij Kregel lijk je dat ook, maar dan op een geheel andere wijze. Bij Vandal X lijk je eerder op de eeuwig jonge hond die stevig in het rond spuwt, terwijl Kregel eerder de teleurstellingen van een man met meer levenservaring benadrukt. Niet dat het kalf volgens Kregel grotendeels verdronken lijkt, want daarvoor klinken jullie nog net iets te strijdvaardig. Maar is Kregel eerder de kritische stem achter de gebeurtenissen, daar waar Vandal X de molotovcocktails in het rond smijtende militant is?
BT: Ik vind dat heel goed samengevat. Ik probeer voor mezelf ook echt af te bakenen wat er in welke band kan. Ik maak daar ook echt wel een selectie (los van de taal) wat er in welke band “kan”. Vandal X zie ik inderdaad als de guerrilla-band waar alles best sloganesk mag. Bij Flipo Mancini horen (in mijn ogen) andere teksten en bij Kregel idem.
DE: Je komt in het dagelijks leven over als de rust zelve, een heus contrast met hoe je klinkt als je muziek maakt. Kunnen we stellen dat muziek voor jou katalyserend werkt, of durft dat agressieve kantje zich ook in het leven van alledag te laten gelden, en hoe uit zich dat dan precies?
BT: Net zoals ik zeer weinig last van jaloezie heb, heb ik in het dagelijks leven ook geen last van agressie-opstoten. (benadrukt) En ik heb toch al best met héééél veel “agressieve” bands samengespeeld, backstage zijn dat bijna zonder uitzondering allemaal zeer rustige mensen.
DE: Zelf ben je leraar van beroep. Tegenwoordig klinkt er heel wat kritiek op het onderwijs, gaande van racisme tot een daling van het leerniveau. Wat zijn volgens jou pijnpunten en wat zouden oplossingen kunnen zijn?
BT: (blaast) Wat een moeilijke vraag... Ik ben inderdaad leraar economische vakken in het hoger onderwijs. Eén van de aspecten waar onderwijs tegenwoordig nog wel last van heeft is het “kennis-paradigma”. Daar gaat ons nummer ‘Wikipedia’ eigenlijk over. Onderwijs is nog steeds voor een groot stuk gebaseerd op kennis en reproductie van kennis. Terwijl we allemaal met alle bibliotheken ter wereld samen in onze broekzak rondlopen en het louter “iets weten” steeds minder belangrijk wordt. D’r wordt aan gewerkt (lacht).
DE: We zouden 2020 graag bestempelen als het jaar van Kregel, want dat was het echt wel voor ons. Helaas kunnen we ook niet om het hele corona-circus heen. Hoe kijk jij als man van de wetenschap vanwege je beroep en als criticus (zowel beroepsmatig én als muzikant) hiernaar, wat vind je van de maatregelen en hoe sta je tegenover een vaccin?
BT: Als er iets is waar ik een hekel aan heb is het aan meningen van mensen over dingen waar ze eigenlijk niets vanaf weten. Daar ga ik me hier dus niet aan bezondigen (knipoogt).
DE: Jullie kondigden op voorhand het uitbrengen van 4 EP’s in 2020 aan, maar hoe gaat het nu verder met Kregel? Hebben jullie al concrete toekomstplannen?
BT: (resoluut) Wij willen spelen!!!!! Dat is in de huidige bezetting niet zo evident... we zijn intussen wel al aan Kregel #5 en #6 bezig, jullie zijn dus nog niet van ons af!
DE: Laat het ons ook even over Vandal X hebben, jullie vieren dit jaar jullie 25ste verjaardag. Helaas viel dit ook om de daarnet aangehaalde reden in het water. Alles werd uitgesteld naar volgend jaar, kan je ons verklappen wat jullie nog in de pijplijn hebben zitten voor ons?
BT: We hadden het ons inderdaad lichtelijk anders voorgesteld... Voor ons “feestjaar” stond een vinyl plaat met een selectie uit de oude albums (om het niet een best of te noemen) op de planning. Er zou ook een cd uitkomen met rariteiten: live optredens uit de beginjaren, onuitgegeven nummers,... Het plan was een hele reeks optredens te doen en vinyl + cd zouden enkel daar op de shows worden verkocht. We gingen eraan beginnen eind maart (veelbetekenende stilte)... en toen kwam corona... We hebben het er, toen duidelijk werd dat dit niet meteen voorbij zou gaan, natuurlijk lang over getwijfeld, maar tenslotte beslist dat we gewoon wachten. “Corona-proof” spelen zien we met Vandal X echt niet zitten... Laat ons hopen dat dat volgend jaar wel weer gaat kunnen. En intussen zijn we alle 2 aan nieuwe nummers bezig, dus misschien is er wel een nieuwe plaat voordat de feestplaat uitkomt.
DE: 25 jaar Vandal X: daar hangen ongetwijfeld heel wat anekdotes aan vast. Ik herinner me nog levendig de eerste keer dat ik Vandal X hoorde, dat moest een sessie bij Studio Brussel geweest zijn, die ik op tape had gezet. Ik zat toen op de middelbare school, en had een kaft die ik opfleurde met bandnamen die ik uitknipte uit Het Belang Van Limburg en Humo. Tijdens de les chemie viel het oog van mijn leerkracht op die kaft, waarop ze zei: “Ah, Vandal X, dat is een goeie groep hé, als je wil kan ik je daar wel wat stickers van bezorgen.” Op zich niet zo verwonderlijk omdat ze je dus waarschijnlijk kende als collega, maar pittig detail was dat het de meest “seutige” leerkracht van heel de school was, inclusief permanent-kapsel dat toen al hopeloos uit de mode was, net zozeer als de bijhorende kledij en bril. Nog groter was mijn verbazing toen ik haar niet veel later aantrof op een Vandal X concert. En die stickers, die heb ik toch maar mooi gekregen!
Wat is het meest verrassende verhaal dat jouw direct in gedachten schiet wanneer je de geschiedenis van Vandal X in je hoofd afspeelt?
BT: (proest het uit, en weet me meteen de naam van de leerkracht in kwestie ter herinnering te brengen) Haha, wat een schitterend verhaal! Er zijn echt veel verhalen over Vandal X te vertellen... Als ik al denk aan de foute plaatsen waar we speelden (mijmerende lach). Twee anekdotes: we speelden ooit op het Zomerpark Feest in Venlo, we hadden ons er niet echt iets bij voorgesteld maar het bleek een familiefestival voor 10000 mensen te zijn en we speelden vlak voor Guus Meeuwis... een hele weide vol families met kinderkoetsen... Achteraf zei de organisator dat hij ons geboekt had om de gezichten van de mensen te zien die op Guus stonden te wachten.
Een paar jaar geleden speelden we in Parijs, en in de zaal naast die van ons was een grote travestietenparty aan de gang. Net toen we begonnen te spelen liep heel de zaal vol met travestieten die compleet los gingen. (met pretoogjes) Geweldige avond!
DE: Vandal X mag dan al wel 25 jaar meedraaien in het circuit, toch blijven jullie in eigen land vooral een cultgroep. Je hebt je job als leerkracht als zekerheid in je leven, waardoor je niet afhankelijk bent van je muziek. Maar zorgt dit toch niet voor enige frustratie, en hoe zit het met de erkenning in het buitenland?
BT: (knikt) Yep, dat frustreert soms... Maar langs de andere kant: er zijn best wat bands die eerst in ons voorprogramma speelden en daarna “echt” doorbraken, maar daarvan heeft geen enkele ons overleefd (trotse lach). Ik ben vooral fier en dankbaar over wat ik allemaal dankzij en met Vandal X heb meegemaakt: spelen met letterlijk al onze jeugdidolen: Barkmarket, Unsane, Girls Against Boys, Sonic Youth, Mike Pattin, Ministry, Fugazi,... We hebben 3 maal op Pukkelpop en Dour gestaan en we hebben een beetje van het buitenland mogen proeven: Nederland, Frankrijk, Duitsland, Denemarken en zelfs in Zuid-Afrika gaan spelen, hoewel we ons daar nooit echt op toegelegd hebben. En last but not least: fijne vriendschappen aan overgehouden van mensen die ik anders nooit zou hebben leren kennen.
DE: Met Vandal X werkte je ook samen met de legendarische producer Steve Albini. Hoe is hij om mee samen te werken?
BT: Dat is lang geleden... Raar hoe dat toen gelopen is, ik herinner me dat Jo (Boes, de eerste drummer van Vandal X, n.v.d.r.) en ik op Pukkelpop naar Shellac (de band van Albini) gingen kijken en een cassette van ons op het podium gegooid hebben. We werden bijna gek toen we zagen dat ze dat ook echt meenamen. (trots) Twee jaar later zaten we in Chicago als eerste Belgische band die daar ging opnemen. Achteraf bekeken was het een roes en waren we misschien net iets te “starstruck” en te onervaren om er echt van te kunnen genieten. Het was de eerste keer dat we in een echte studio zaten en alles was zeer overweldigend. Ook een kleine anekdote van toen: we werden op de luchthaven opgehaald en naar de studio gebracht. Toen we de keuken binnenkwamen bleek daar volledig Shellac te zitten en was bassist Bob Weston het haar aan het knippen van David Yow, de zanger van The Jesus Lizard. Heel raar beeld (lacht). Bleek dat ze ‘s avonds een speciaal Shellac optreden hadden waar ze enkel Sex Pistols covers zouden doen en waar David zou zingen. En wij mochten mee. Maar het was vooral hard werken eigenlijk: we hebben daar 24 nummers opgenomen en gemixt op nog geen 6 dagen.
DE: Ok Bart, “ihahewegemu”, oftewel, tijd om af te ronden. Als afsluiter nog een beetje collega-pleasing van mijn kant. Aangezien jullie afkomstig zijn uit dezelfde streek: ben je vertrouwd met het (wave) radioprogramma De Dag Des Oordeels van mijn collega bij Dark Entries Danny Quetin?
BT: Neen, ken ik helaas niet, maar bedankt voor de tip, ga ik zeker checken!!!
DE: Ok, bedankt voor...
BT: Wacht, er schiet me nog een mooie anekdote te binnen! We hebben met Vandal X twee cd’s uitgebracht bij VlasVegas uit Kortrijk. De “deal” werd gesloten op een terras in Brussel. Een paar weken later kwam er bij mij thuis een postpakket aan met daarin 2 West-Vleteren trappisten. D’r zat een kort briefje bij: “Ik ben vergeten jullie contract op te sturen, bij deze: zie inhoud”. (lacht)
Heerlijke samenwerking en tekenend voor de hierboven aangehaald opmerking betreffende de fijne vriendschappen.
DE: Laat ons dan hier afronden met een welgemeende schol op nog vele mooie muzikale jaren!
Foto's: 1-3: Kregel / 4-5: Vandal X