Hoe jaag je mensen onmiddellijk weg van je site? Geef ze vanaf de eerste alinea een snelkoppeling naar een andere site!

Ben u alweer bij ons? Flink! U hebt net de Discogs-pagina geopend van de band die we nu gaan bespreken: zes pagina’s boordevol releases voor een project dat ongeveer tien jaar bestaat; even schiet de term Syndroom van Muslimgauze ons te binnen. Rutger Zuydervelt, de mens achter Machinefabriek verklaart in de perstekst zijn voorliefde voor het (oorspronkelijk) apart releasen van elk werk op 7 inch, mini-cdr, enz. Op die manier blijft de focus op de track en bovendien is de opgelegde tijdslimiet een interessante restrictie. Dat is een plausibele uitleg, maar het is toch handig dat Zoharum nu enkele nummers uit de laatste vijf jaar bundelt op een volledig cd’tje. Geld gespaard en bovendien klinkt het geheel best wel coherent.

Machinefabriek kiest er voor om het geluidenpallet per track te beperken en dat hoor je. De tracks bevatten een absoluut minimum aan verschillende geluiden. De spaarzame geluiden die dan toch worden gebruikt worden grondig uitgewerkt en sonoor ‘onderzocht’.

We starten met Huiswerk 1 en 2, gemaakt met elektrische gitaar en sampler. Machinefabriek slaagt erin om deze composities ver weg te houden van de typische drone en laat ze zweven tussen subtiele feedback, eenvoudige doch efficiënte loopjes en glitchy afbraak van de vooraf opgebouwde texturen. Het gevoel dat wordt overgedragen op de luisteraar is een valse illusie van rust. Een prachtig staaltje beheerst minimalisme om deze cd mee aan te vangen. De term 'beheersing' zal overigens het sleutelwoord blijken doorheen de hele release.

Hillary Jeffery van The Kilimanjaro Darkjazz ensemble mocht de trombonegeluiden uitlenen voor de passend genoemde tracks Hilary en Jeffery. De tracks klinken verrassend melodieus en zouden niet misstaan als alternatieve soundtrack van een film noir. De klank van de blazers wordt ten volle uitgespit en gaat heerlijk diep.

De volgende drie tracks werden oorspronkelijk gebruikt voor een installatie. Ontrafelde tonen 1, 2 en 3 bieden exact wat de titel doet vermoeden. Ze leunen ook dichter aan bij typische industriële muziek. De eerste biedt geroffel in de marge (vermoedelijk contactmicrofoons) met een opbouwende hoge drone. Subtiel en efficiënt. De tweede neemt een geluidssample van een koor als basis. Deze had wat mij betreft nog meer mogen worden ontrafeld. Nu lijkt het een beetje op een experimenteler doch zwakker broertje van Raison d’être. De derde is dan weer één van mijn favoriete tracks op de cd. Het klankenpallet is iets rijker en de sfeer is ronduit griezelig: diep gerommel, industrie, deuren, donder… Ik heb er geen idee van waar de geluiden echt zijn, maar het werkt enorm psychotroop. Ook de plots aanzwellende en weer verdwijnende klanken dragen bij aan de sfeer. Meesterlijk.

Over naar twee Jazzherwerkingen, in samenwerking met klarinettist Gareth Davis. My funny Valentine behoort intussen tot het collectieve muzikale geheugen en werd reeds door tal van grootheden geïnterpreteerd. Het origineel is alleszins moeilijk te herkennen in deze versie van Machinefabriek, wat vermoedelijk ook niet de bedoeling was. Toch vind ik deze interpretatie niet zondermeer geslaagd. Het blijft nogal op de vlakte en met het geluid van de klarinet zelf wordt weinig gedaan. Oh Doctor Jesus kent u mogelijk van het legendarische Porgy and Bess-album van Miles Davis. Dit vind ik persoonlijk een mooiere herwerking met een subtiele maar steeds meer aanwezige verhakte drone/ruis die eerst een subtiele schaduw biedt in de achtergrond om uiteindelijk gaandeweg over te nemen.

Ax is een eerder typische maar geslaagde ambienttrack die mooi overgaat naar eeuw, dat we reeds kenden vanop de Mind the Gapverzamelaars. Eeuw kiest weer de glitcherige kaart en had ook mooi aangesloten bij de ontrafelde tonen. Ik vermoed een ‘de-plaat-is-gedaan’-loopje op het einde te horen. Dit geeft deze track een mooie gebroken sfeer.

De afsluiter vind ik persoonlijk prachtig. Danse des loops is gebaseerd op Danse des bambous van Mua Sap. Het loont erg de moeite het origineel op te zoeken en te vergelijken. Alweer krijgen we de gebroken atmosfeer die in eeuw met de pluimen ging lopen. De diepe trom doet denken aan een sjamanendrum en geeft, samen met de bamboestokken, de compositie een tribale sfeer. Persoonlijk vind het wel jammer dat deze afsluiter afbouwt en verder gedeconstrueerd wordt. Een climax ware leuker geweest. Maar dat is uiteindelijk de keuze van de artiest.

Deze cd is een absolute aanrader voor al wie het werk van Machinefabriek wil leren kennen. Het geheel lijkt me ook meer te zijn geworden dan de som van de delen. Ondanks de variatie die Machinefabriek ons biedt, is de stempel van de artiest steeds duidelijk te horen en kun je zelfs bijna spreken van een signature sound. Knap werk. Een artiest om te koesteren.

U kunt het album alvast hier voorproeven. Of neem een kijkje op de website.

Peter De Koning
15/06/2014