In 1976 bracht de Antwerpse zanger Wannes Van De Velde de LP ‘Ne Zanger Is Een Groep uit, met daarop het lied waarmee hij in het collectief geheugen (zei daar iemand Vlaamse canon?) opgenomen werd: ‘Ik Wil Deze Nacht In De Straten Verdwalen’.

Wannes was niet de eerste, en zou heus niet de laatste zijn, wiens “ziel amoureus” werd bij de gedachte aan de grootstad.

Afgaande op de titel van de Deen Jørgen Tellers nieuwe werk City Size Tone Part 2 zouden we bevroeden dat de man ook tot deze categorie behoort.

Met een tabula rasa (in recensententaal wil dit zeggen: alvorens opzoekwerk te verrichten), doch met deze gedachte in het achterhoofd ondernamen we een eerste luisterbeurt.

De drukte die van de twee hier gepresenteerde stukken afstraalt en zo de voortdurende bedrijvigheid mogelijks tracht weer te geven, geeft het begrip stad een filosofisch trekje, waarbij het niet nalaat om dit drukke gegons dat een klankbord voor deze denkbeeldige stad moet vormen een ritueel kantje mee te geven.

De kunst in een onbekende grootstad is steeds om niet verdwaald te geraken (Wannes ten spijt), en hoe hard Teller ook zijn best doet, bij momenten durven we het spoor wel eens bijster te geraken in het dichtbegroeide kluwen van straatjes dat hij creëert met zijn geluiden (waarop Wannes dan weer een zucht van opluchting slaakt).

Daar waar ‘City Size Part 2.1’ ons doet denken aan het verglijden van dag in nacht, krijgt ‘City Size Part 2.2’ een steeds grimmiger karakter. Met het vallen van de nacht blijkt de overdag tentoongespreide pracht en praal slechts een dun laagje vernis die het grauwe, het onheil en vooral de eenzaamheid aan het dagelijks oog wil onttrekken. Hij lijkt te willen zeggen dat deze dingen, die overdag met graagte uit het bewustzijn worden verdrongen, ‘s nachts ontdaan van alle franjes ook eigen zijn aan een metropool.

Ook hier weer geldt dat rituele aspect dat alles nog iets plechtiger maakt, en er voor zorgt dat we geen spijt hebben van deze imaginaire citytrip. Ook al ligt de nadruk op dit album net iets te veel bij het chaotische en hunkeren we naar iets meer evenwicht. Maar hey, kunnen we dat ook niet zeggen van de stad waarin we wonen?

Dit waren dus onze bevindingen zonder voorkennis. Opzoekwerk leerde ons dat we misschien de bal niet letterlijk mis sloegen (muzikale ervaringen zijn immers persoonlijk), maar dat de intentie van dit album toch enigszins anders was dan wat ons eerste vermoeden was.

De opname is gebaseerd op een partituur in opdracht van het Wundergrund Festival in Kopenhagen, dat in 2013 als festivalthema New York City had. Teller creëerde een driedelige suite voor het festival waarin hij zijn vroege reflecties combineerde over wat nieuwe muziek zou kunnen zijn anno 2013 tegenover wat hij hierover dacht toen zijn carrière begin jaren 80 aanving.

Het tweede deel van de suite werd uitgevoerd door een zeer sterk internationaal ensemble met Rhys Chatham en Fast Forward die de New Yorkse scene vertegenwoordigden. Bij de première voegde danseres Wubje Kuindersma zich bij het ensemble dat verder nog werd uitgebreid met een grote videoprojectie.

Het stuk is gebaseerd op Tellers solo-project Lucky Ringston. Dit is een werk dat ouderwetse ring-gemoduleerde kortegolf, radio, synth, boventoon, timbre-sculptuur en instrumenten van timbre-aanvallen van het ensemble in verschillende en steeds groeiende intervallen belicht. De zwevende drone-achtige radiosynthesizer wordt afgewisseld met het geluid van het tegenwoordig kaal klinkende modernisme uit de jaren 50 en inspiratie van Messiaens 'Et Exspecto Resurrectionem Mortuorum pt.V'.

Zo, dat weet u ook alweer. Maar zeg nu zelf, onze eerste indruk klonk toch aanlokkelijker? Beschouw experimentele muziek voor mijn part ook gerust als een stad, en ontdek ze op jouw manier. De dingen die je per toeval ontdekt blijven immers langer in je geheugen dan hetgeen je ziet na het eerst uitpluizen van een stadsgids. Heb ik gelijk of niet?

Jørgen Teller

Dimi Brands
11/09/2020