Altijd in voor een grap en een grol, die Erik Griswold. We mochten een tijdje geleden met de man kennismaken middels het album All's Grist That Comes To The Mill waarop hij samen met een vijftiental pianisten zijn intrek zocht in een toren in een bos om via openende en sluitende jaloezieën geluiden naar buiten te orkestreren. Ook zijn lopende reeks genaamd Wallpaper Music doet op zijn minst een mondhoek dan wel een wenkbrauw de hoogte in schieten.

Uiteraard is het allemaal bittere ernst, en misschien wringt daarom net het schoentje wat ons betreft.

De Wallpaper Music reeks is feitelijk een evoluerend onderzoek van uitgesponnen werken voor piano. Na een pauze van dertien jaar pikt Griswold de draad weer op en komt met het vierde deel aanzetten. Hiervoor configureert hij zijn technieken volledig en heeft hij een krachtige nieuwe benadering voor de strijkpiano bedacht, wat zou resulteren in zijn harmonisch gezien meest rijke editie tot nu toe. Dat zegt veel over de voorgaande delen, is dan onze eerste gedachte.

Net als zijn voorgangers fungeert dit volume als muzikaal ‘behangpapier’, zeg maar achtergrondmuziek: een audiotint verguld met ingewikkelde sonische details en een overweldigend gevoel van intimiteit.

Alvorens de draad (zoals je zo dadelijk kan lezen, valt het spreekwoord in dit geval ook letterlijk te nemen) terug op te pikken pijnigde Griswold zijn hoofd hoe dit geluid nog verder uit te breiden, aangezien hij tijdens de eerste 3 volumes binnen deze reeks het geluid van de piano al onherkenbaar had veranderd. Het uitgangspunt was om een heel ongebruikelijk geluid te creëren alsook een langdurige ervaring die het gevoel van het verstrijken van de tijd zou verlengen.

Eerder in 2020 werkte Griswold nauw samen met pianiste Margaret Leng Tan (die vroeger vaak meewerkte met John Cage en George Crumb) en creëerde hij de muziek voor haar one-woman-show Dragon Ladies Don’t Weep. Een van de elementen waar ze samen aan werkten was de strijkpiano en Margaret onthulde royaal haar technieken en methoden.

Tijdens de lockdownperiode had Griswold in zijn thuisstudio alle tijd van de wereld om hier verder mee te experimenteren, op te bouwen en te oefenen, wat meteen de focus werd voor het vierde deel van Wallpaper Music.

Op dit vierde deel maakt hij gebruik van 11 ‘bogen’ (eigenlijk met hars bezette strengen vislijn) om opeenhopende klanken over de piano op te bouwen -een gigantisch, pulserend akkoord. Het geluid heeft een organische kwaliteit; binnen elke toon is een gedetailleerde wereld van korrel, textuur, verschuiven harmonieën en vreemde ondertonen. Verder introduceerde hij nog een langzame ademhalingscyclus in de aanhoudende noten, gebruikmakend van een rekenkundig patroon. Door het gebruik van priemgetallen om de lengte van de ritmische cycli te compenseren, liepen ze niet altijd synchroon met de andere, waardoor er constant nieuwe relaties ontstonden. Zoals ik al zei, iets te veel bittere ernst.

Op dezelfde manier dat men “weg moet kijken” om bepaalde sterrenbeelden of om donkere vlekken in de Melkweg te kunnen zien, kan men “wegluisteren” -of zijn aandacht afleiden van de individuele tonen en oppervlaktedetails, om de veranderende auditieve patronen van boventonen, ondertonen, fasering en modulatie van geluiden te horen.

Dat wegluisteren is geen enkel probleem, want geen enkel moment wist dit geluidsbehang onze aandacht te grijpen. Vooral voer dus voor wie graag naar de technische kant van hedendaags klassieke muziek kijkt. Het feit dat er naast het half uur durende stuk verder ook nog een kortere ‘radio edit’ op het album staat, doet ons vermoeden dat enige vorm van humor de man toch niet vreemd is.

Erik Griswold

Dimi Brands
24/01/2021