Dag Ashley. De nieuwe cd ‘The Urgency Of Now’ ziet het thema van Whispers In The Shadow veranderen. Jullie hebben in 2014 een punt gezet achter jullie occulte cyclus, die vier uitgaven behelsde: ‘Into the Arms of Chaos’, ‘The Eternal Arcane’, ‘The Rites Of Passage’ and ‘Beyond the Cycles of Time’ - in 2014. De nieuwe cd lijkt meer op actualiteit en politiek te focussen. Vanwaar deze shift?

Voor mij was alles gezegd en gedaan wat de occulte thema’s betreft. Het heeft zeven jaar geduurd om de cyclus af te werken en daarna moesten we echt veranderen, anders zou het te veilig worden naar mijn zin. Bovendien zou ik me in dit tijdperk zielig voelen indien ik over magiërs zou zingen die al 100 jaar of meer dood en begraven zijn. Versta me niet verkeerd. Ik voel me nog steeds erg aangetrokken door deze zaken, maar er zijn op dit ogenblik dringender zaken. Als artiest heb je een zekere verantwoordelijkheid om je stem te verheffen. Voor je publiek, maar ook voor jezelf. We hebben vandaag de luxe niet meer om te zeggen: ik trek me er niets van aan.

Het titelnummer ‘The Urgency Of Now’ lijkt op een strijdoproep. Je zei dat je een gevoel van dringendheid wou oproepen. Wat is er net zo dringend aan de huidige situatie?

Het is niet echt een oproep om de wapens op te nemen, het is eerder een oproep om bewust te zijn in het hier en nu, om je niet te laten afleiden door alle andere dingen die aan de gang zijn. Als je het als een strijdoproep zou zien, wat ook niet volledig fout is, dan is de dringendheid toch vrij duidelijk, niet? Doe maar een krant open, wandel door de straat, kijk in de mensen hun ogen en maak me maar wijs dat deze dingen niet dringend zijn. Maar als je zo denkt, wel, dan kan onwetendheid ook een deugd zijn.

‘Detractors’ lijkt het thema ‘fake news’ aan te snijden. Complottheorieën zijn in opmars, mensen en organisaties trachten verkiezingen te beïnvloeden met boodschappen op sociale media… ‘No one controls the controls’, inderdaad. Al ben ik ook sceptischtegenover sommige maatregelen die overheden willen nemen om nepnieuws tegen te gaan, die tot censuur kunnen leiden. Zou de echte oplossing niet kunnen zijn om het bewustzijn te verhogen terwijl we het recht op vrije meningsuiting handhaven?

Er is een groot verschil tussen vrije meningsuiting en het gebruik van nepnieuws om mensen te beïnvloeden. De vraag is natuurlijk hoe de democratie zich kan handhaven zonder zijn basisvrijheden op te geven. Wat die complottheorieën en hun opmars betreft is het eigenlijk vrij eenvoudig. We leven in onzekere tijden, we bevinden ons op een keerpunt. Maar mensen willen zekerheid. Dat is exact wat een complottheorie aanbiedt. De wereld wordt zwart-wit, zaken worden duidelijker. Je kan de schuld bij iemand leggen, en die ligt zeker niet bij jezelf of jouw soort van mensen. Dat is exact hoe de populisten in deze wereld te werk gaan. Ze bieden eenvoudige antwoorden op erg complexe vragen. Het probleem is dat mensen lijken te vergeten dat er geen zekerheid bestaat en dat die nooit bestaan heeft. Elke zekerheid is een illusie.

‘A Rythm Called Zero’ verwijst naar een artistieke performance door de Joegoslavische artiest Marina Abramović, in dewelke het publiek alles met haar mochten doen met een aantal objecten. Sommige mensen hebben haar verwond en op een zeker ogenblik was er zelfs iemand die een revolver - één van de objecten - op haar richtte. Andere mensen in het publiek kwamen tussen om deze destructieve daden te stoppen. Het lijkt een goede metafoor voor de hedendaagse maatschappij. Als mensen macht en vrijheid krijgen, zullen ze dan naar het destructieve of naar het ethische neigen?

Mensen hebben inderdaad iets dat neigt naar destructie, naar zelfdestructie zelfs, want daar leidt het uiteindelijk toe. En aangezien we in een volledig kapitalistische maatschappij leven, zal winst altijd hetgeen zijn dat het wiel doet draaien. Alles is een machine geworden. Ik heb geen grote hoop voor de mensheid meer. Het enige wat we kunnen doen is goed zijn voor de mensen die we kennen, maar ook in het algemeen. Geef je niet over aan al die haat en angst die aan de gang is. En denk altijd twee keer na vooraleer je kwaad begint te roepen. Verhef je hand nooit. Geweld is nooit het antwoord op wat dan ook.

Ik ben een humanist, ik waardeer het leven. Ik zal nooit begrijpen waarom iemand zo dom kan zijn om zijn hand te verheffen naar een ander. Ik vat het concept niet. Ik heb dat nooit gedaan. Zelfs niet op de speelplaats. Ik begreep al dat vechten niet, het leek me steeds al een teken van volledige zwakte.

Maar ik wil er ook op wijzen dat dit nummer ook gaat over het respect dat een artiest en zijn publiek voor elkaar moeten hebben, en vooral het laatste voor de eerste. Ik heb vandaag soms het gevoel dat het publiek denkt dat ze de artiest bezitten, wat natuurlijk nooit het geval is.

Je zegt dat de tekst bij ‘Exit-Gardens’ erg centraal staan in het thema van ‘The Urgency Of Now’. Je refereert naar de Griekse mythe van Kadmon en Europa, waarin Kadmon uit Syrië trekt om naar Europa te zoeken, die door Zeus ontvoerd werd. Het is niet moeilijk om een link te leggen met de Syrische vluchtelingen die naar Europa trekken. Aan de andere kant zoeken mensen naar ‘Exit-Gardens’, zodat ze niet met dit probleem geconfronteerd worden.

Juist, je hebt het 120% begrepen. ‘Exit-Gardens’ is vanuit de optiek van zo iemand geschreven. Iemand die denkt dat hij zich van dat alles kan afsluiten, die gewoon een leuke tijd wil hebben en geen verantwoordelijkheid neemt om zijn stem te verheffen of in te gaan tegen wat er gaande is. Een totaal egoïstische klootzak, om het zo te zeggen. Als ik nummers schrijf, ook al zijn die in de eerste persoon geformuleerd, verwoord ik niet noodzakelijk mijn eigen mening. Ik vind soms personages uit en zing vanuit hun optiek. Ik denk na over hoe zij de dingen zouden zien, wat hun drijfveren zijn, enzovoort.

Werd je beïnvloed door de gang van zaken in Oostenrijk? Ik bedoel, de extreemrechtse FPÖ scoorde goed in de presidentsverkiezingen en zit nu in de regering geleid door de christendemocraat Sebastian Kurz, met een antimigrantenagenda.

Dat gebeurt bijlange niet enkel in Oostenrijk. Het gebeurt over de hele wereld. Overal zijn despoten en vuilspuiers in opmars. Ik wijs er trouwens op dat de plaat reeds klaar was voor ze de Oostenrijkse verkiezingen wonnen. Maar je hoefde geen exacte wetenschapper te zijn om dat te zien aankomen. Mezelf een profeet noemen zou erg pretentieus zijn.

Het spijtige is dat de conservatieve partij nu ook heel erg naar rechts is opgeschoven. Er is niet zo veel verschil meer tussen extreemrechts en centrumrechts. Eigenlijk is er geen centrumrechts meer. En dan nog is hun antimigrantenpolitiek maar het topje van de ijsberg. Er zijn een hoop dingen aan de gang: onderwijs, arbeidsmarkt…Het voelt alsof alles op lichtsnelheid achteruit gaat. Maar wat me het meest zorgen baart is het gevoel dat een hoop mensen het verzet wil opgeven, tenminste hier in Oostenrijk. Ik ben bang dat mensen gewoon gaan worden aan deze ultrarechtse politiek. Het wordt gewoon ‘normaal’. Daar heb ik niets dan misprijzen voor.

Internationale politiek heeft je ook beïnvloed. Ik kan fout zijn, maar bij ‘The Rat King’ - een duidelijke verwijzing naar de Rattenvanger van Hamelen - moet ik steeds aan Trump denken. Misschien is het wel die zin: ‘trumpets instead of flutes’…

Ja. Zoals ik hiervoor al zei gaat het om de algemene toestand van staten. Die hele metafoor met die fluitist en al, ik had er geen betere kunnen vinden. Deze plaat is erg geworteld in het hier en nu, vandaar de titel. Het heeft niets te maken met escapisme en in die zin is het volledig tegengesteld aan wat we voordien deden. Maar, en dat is heel belangrijk, ik wil niet zeggen wat mensen moeten doen. Ik stel vragen, ik geef geen antwoorden. Met deze plaat proberen we een spiegel te geven voor de tijden waarin we leven. Een spiegel waarmee je kan reflecteren op wie je bent in deze puinhoop. Het is aan de luisteraar om erin te kijken, om te reflecteren. Als de plaat ook maar één luisteraar ertoe brengt om twee keer na te denken, dan was het de moeite waard.

Er is een referentie naar Aleister Crowley in ‘Watchcry’, sommige occulte verwijzingen in ‘Lake of Fire’ en Lovecraft was de inspiratie voor de ‘Exit-Gardens’ die Alan Moore gebruikte in zijn strip ‘Providence’. Je lijkt deze referenties - die je al een hele tijd gebruikt - toch niet volledig achter je te kunnen laten. Waarom zijn ze je zo dierbaar?

Omdat ze een deel zijn van mijn leven en dat altijd zullen blijven. Zoals je zegt zijn er nog hier en daar verwijzingen, maar ze zijn meer verborgen. Ze maken deel uit van het nummer, maar het nummer gaat niet over hen.

Je hebt gezegd dat het heel belangrijk was voor jou om deze keer goed begrepen te worden. Een aantal verwijzingen vereisen desalniettemin een zekere kennis en doorzettingsvermogen. Verwacht je dat het publiek alle referenties vat? En waarom is dat voor jou zo belangrijk?

Ik geloof persoonlijk dat het erg lui zou zijn om nummers te schrijven als ‘Fuck Trump en de FPÖ’ of iets in die aard. Andere groepen doen dat veel beter. Ik voel de nood om iets lyrischer te zijn. Ik denk ook dat ons publiek slim genoeg om een aantal van de metaforen te begrijpen. Het grote verschil is dat we deze keer een plaat hebben gemaakt die wel degelijk te begrijpen valt. Bij de voorgangers wist ik dat 80% van de mensen geen flauw benul had van waar ik over schreef. Aangezien ik geen preker ben trok ik me er ook niets van aan. Maar deze keer is er wel degelijk een boodschap, en die is: denk twee keer na, geef niet toe aan al de angst en haat die wordt verspreid, blijf menselijk en kies voor het leven!

Foto's: Maria Wagner